Azərbaycanda İlk Dəfə: Ekzosomlarla Cərrahiyyəsiz Oynaq Müalicəsi

Ekzosomlarla müalicə, son illərdə artroz (osteoartrit) və qığırdaq yeyilməsi kimi degenerativ oynaq xəstəliklərinin müalicəsində ümidverici və innovativ yanaşma kimi ön plana çıxır. Bu metod hüceyrə əsaslı deyil, lakin kök hüceyrələrdən (xüsusilə mezenximal kök hüceyrələrdən) əldə edilən mikroskopik ölçülü vezikullardan – ekzosomlardan istifadə edir. Ekzosomlar hüceyrələrarası siqnal ötürülməsində iştirak edərək zədələnmiş toxumalara regenerativ təsir göstərən bioaktiv molekullar (miRNA-lar, zülallar, böyümə faktorları və s.) daşıyır. Oynaqlara inyeksiya yolu ilə tətbiq edilən bu hissəciklər, qığırdaq toxumasının bərpasını təşviq edir, iltihabi prosesləri azaldır, sinovial maye istehsalını artırır və bununla da ağrının azalmasına, hərəkət qabiliyyətinin yaxşılaşmasına səbəb olur.

Ekzosom terapiyası adətən minimal invaziv prosedurla aparılır və cərrahiyyə əməliyyatına alternativ kimi təqdim olunur – xüsusilə xəstəliyin erkən və orta mərhələlərində. Bu üsulun üstünlüklərinə steril və immun reaksiyalara səbəb olmaması, reabilitasiya müddətinin qısa olması və digər regenerativ terapiyalarla (PRP, kök hüceyrə və s.) birgə tətbiq oluna bilməsi daxildir. Hələ tam standartlaşdırılmasa da və bəzi ölkələrdə eksperimental sayılmasına baxmayaraq, ilkin klinik tədqiqatlar və pasiyent müşahidələri ekzosomların təhlükəsiz, təbii və effektiv bir yanaşma ola biləcəyini göstərir. Bu səbəbdən, ekzosom müalicəsi, konservativ müalicələrə cavab verməyən və əməliyyatdan yayınmaq istəyən pasiyentlər üçün cəlbedici bir alternativ hesab edilir.